The Herald
Sifelani Tsiko – Agric, Environment & Innovations Editor
Sangano reZimbabwe Building Contractors Association (ZBCA) rakabatana nesangano reEuropean Union reAfrica RISE (Reform for Investment and Sustainable Economies) nguva pfupi yadarika vakaita musangano wekutanga wekuzeya hupfumi hwenyika we circular economy kuitira kuti munyika muve nekusimudzira hupfumi hwenyika.
“Musangano uyu waida kubatsira sangano reZimbabwe Building Contractors Association kuti vasangane nenyanzvi dzose dziri muchirongwa ichi,” mukuru weZBCA, VaCrispen Tsvarai, vakaudza bepanhau reHerald nemusi weChina.
“Pachaitwa musangano munguva pfupi iri kutevera wekubatanidza hurumende, vashandi vemakambani akazvimirira, vanodyidzana nenyika mbiri idzi, masangano akazvimirira pamwe nevedzidzo kuti vaone nzira dzekutsigira hurongwa hweZimbabwe hwekusimudzira upfumi hwenyika.
Chirongwa chitsva ichi chinoda kuratidza matambudziko, maitiro uye mikana munyika mukugadzira hurongwa hutsva hwedenderedzwa nerutsigiro kubva kuEU nemamwe masangano emarudzi akawanda.
“Sangano reZimbabwe Building Contractors Association rakazvipira kuita chirongwa chekukurudzira vanhu nekuvakurudzira ruzivo apo rinosanganisa vanogadzira mitemo pamusoro pemapundutso eupfumi hwenyika vachiona neruzivo, nekudaro chirongwa ichi.
“Tine tarisiro yekuti nhengo dzedu, makondirakiti nevanopa mabasa, vachawana ruzivo rwunoita kuti vashandise hupfumi hwavo nemazvo uye kunyange kuunza mikana mitsva yemabasa pamusika,” vakadaro VaTsvarai.
Chirongwa cheAfrica Rise chirongwa chinodiwa – chinotungamirwa nedunhu rekubatsira hunyanzvi chine chinangwa chekusimudzira bhizinesi nekuvandudza mamiriro ekudyara muEast Africa, Southern Africa neIndia Ocean.
Inotsigirwa nemari neEuropean Union uye inoshandiswa naLandell Mills yakabatana naAdam Smith Europe, Imani Development neInternational Economics Consulting.
Chinangwa chikuru cheichi chiitiko ndechekuwedzera ruzivo muchikamu chekuvaka pamusoro pemikana ye’circular economy’ uye mamodheru anogona kuitwa neakazvimiririra.
“Circular economy igwaro rekusimudzira zvivakwa iro riri musimboti weNational Development Strategy (NDS)1. Nyika inofanirwa kutora mukana wechiratidzo ichi uye kuisa mari muzvirongwa zvinosimbisa mafambisirwo emabhizimisi munyika,” vakadaro VaPeter Makwanya, nyanzvi munyaya dzemamiriro ekunze.
“Magetsi ekutenderera anofanirwa kuchengetedzwa kuitira kuti pazadziswe mikaha iripo uye iripo pakuumbwa nemaitiro. Pamusoro pazvose, iyo pfungwa yehupfumi hwegirinhi inofanirwa kuve yakarongeka, inoonekwa nemalenzi emunharaunda, yakabatana uye nekuitwa kwevanhu. “
Zimbabwe yatambira hurongwa hwe circular economy maererano ne African Union Agenda 2063, Sustainable Development Goals (SDGs) uye zvisungo zvekuderedza kupiswa kwecarbon zvakataurwa muchibvumirano cheParis chekuchinja kwemamiriro ekunze.
Bazi rezvemabhizimusi renyika rine shungu dzekuronga gwara rinoenda kuhupfumi hwakasvibira, hunoenderera mberi, hunobatanidza uye hwakatenderedzwa kusimudzira kuchengetedzwa kwemarara uye kuderedza kuzara kwekabhoni munyika.
Vatori vechikamu vanotarisirwa kukurukura nezvekucheka-kumucheto denderedzwa mhinduro kutsigira kuzadzikiswa kweParis mamiriro emamiriro ekunze uye neSustainable Development Goals.
Kuchinja kune hupfumi hwakasvibirira mukana wekusimudzira kubatanidzwa kwevanhu, kupedza urombo uye kukura kwehupfumi nemabasa, panguva imwe chete kuchengetedza hutano hwakanaka.
MuZimbabwe, mave nemabasa ezvehupfumi akanangana nekugadzirisa, kugadzirisa pamwe nekugadzirisa patsva zvigadzirwa zvekupedzisira zvehupenyu pamwe nekuwedzera kuwaniswa kwemagetsi emagetsi, zvichibatsira kuti nyika isimbe mugwara rekuita hurongwa hwakawedzerwa.
Nyika, kungofanana nedzimwe dzakawanda muAfrica, iri kuratidza kufarira kukuru mukugadzira mamepu emigwagwa ezvehupfumi hwenyika.
Kuderedza marara uchisimudzira kudzokorodza uye kushandiswa patsva – kunowanzozivikanwa se’ circular economy,’ kuchave kwakakosha kuvaka nyika kusimba nekushanduka kwemamiriro ekunze kuburikidza nekusimudzira maitiro akasimba.
Zimbabwe pari zvino inoda kudyidzana pamwe nezvirongwa zvakasiyana-siyana zvinogonesa kuita semirau, tsigiro dzemabhizimisi, kurudziro yemari, michina mitsva nezvivakwa kuitira kusimudzira upfumi hwenyika hwakanangana nekupedza tsvina, kukurudzira kuti zviwanikwa zvirambe zvichishandiswa uye kudzokororwa patsva.
Nekutora matekinoroji akakodzera, kushandisa zviwanikwa zvakanaka uye kugadzira maitiro ehupfumi hwakatenderedza, chikamu chekuvaka chenyika chinogona kusangoderedza kugadzirwa kwemarara asiwo kutevedzera mutemo wekuchengetedza kwezvakatipoteredza kuti uvandudze marara enyika uye masisitimu ekutonga kwezvakatipoteredza.