Serikali yaanza mchakato wa kufufua kilimo cha pamba Magharibi mwa Kenya

Serikali ya Kitaifa kwa ushirikiano na kaunti kutoka eneo la Kiuchumi Kanda ya Ziwa (LREB) imeanza mipango ya kufufua sekta ya pamba iliyoporomoka.

Juhudi za kurekebisha kilimo cha pamba katika ngazi mbili za serikali zinalenga wakulima wa pamba katika kaunti za Busia, Bungoma, Siaya na Kisumu.

Katika ziara ya Kanda ya Magharibi iliyofanywa na Katibu Mkuu wa Ustawishaji Viwanda Juma Mukhwana na mwenzake wa Mazao Philip Harsama, walitangaza kuwa serikali ya Rais William Ruto itakuwa na viwanda vyote vya kuchambua pamba vilivyoporomoka na kutoa mbegu za pamba bila malipo kwa wakulima katika kaunti za Bungoma na Busia.

Dkt Mukhwana alipokuwa akizungumza katika kiwanda cha kuchanganyia Pamba cha Malakisi kilichoporomoka, alisema kuwa wamekuwa katika kaunti za Kisumu, Busia na Bungoma kwa makusudi kusambaza tani 16 za mbegu za pamba zenye thamani ya Sh50 milioni kwa wakulima wa pamba. Wakulima wa Bungoma walipata kilo 2000 za mbegu za pamba.

“Tulianza safari ya kufufua kilimo cha pamba na safari hii; haitakuwa maneno matupu. Tunawapa wakulima wetu mbegu za pamba na dawa za kuua wadudu ili waweze kurejea katika uzalishaji wa pamba,” Mukhwana alisema

“Lakini ili kututia moyo (serikali) na kuona kama kweli unahitaji mashine mpya ya kusagia hapa Malakisi, basi fanya bidii kuzalisha pamba kwani kuna soko tayari la bidhaa zako,” aliongeza.

Alizungumza baada ya kuwa na mkutano na Gavana wa Bungoma Ken Lusaka.

“Ili sisi tufikie tani tunazotaka tutakuwa na makundi Busia, Siaya na Bungoma na yote yatahusishwa na kiwanda cha kutengeneza maji cha Mulwanda,” alisema Mukhwana.

PS alisema serikali ya kitaifa pia itatoa mbolea na kemikali kwa wakulima akisema kuwa kiasi cha pamba inayozalishwa na wakulima wa ndani ni kidogo sana na haitoshi kwa viwanda vilivyopo.

Bw Harsama, Katibu Mkuu wa Mazao, alisema kuwa ufufuaji wa viwanda vya kuchambua pamba na kilimo cha pamba kwa jumla kutakuza uchumi Magharibi mwa Kenya.

“Anguko la ginini ya Malakisi liliathiri vibaya uchumi katika kanda. Lazima tuingie ipasavyo na kuweka mikakati ya jinsi tasnia hii inavyoweza kurejeshwa,” alisema.

Alisema kuporomoka kwa viwanda hivyo kunatokana na usimamizi mbovu katika viwanda hivyo.

Hata hivyo, alithibitisha kuwa serikali itawasaidia wakulima katika kutambua masoko ya pamba inayozalishwa.

Gavana Lusaka alisema kuna haja ya kuwahakikishia wakulima kabla ya kurejea kulima zao hilo akisema wengi wao wamekata tamaa kwa sababu ya kutolipwa chochote kabla ya kiwanda cha ginri kuporomoka.

Lusaka alibainisha kuwa kuna haja ya kuwahakikishia wakulima kuwa wakati huu mambo yatafanyika kwa njia tofauti, kwa sababu makovu ya kushindwa huko nyuma ni mapya akilini mwao.

Alisema Bungoma ilikuwa na hali nzuri ya hali ya hewa ya kulima pamba na kama Kaunti, watahakikisha uongezaji wa mnyororo wa thamani kwa bidhaa za pamba.

Mkuu huyo wa mkoa alivitaka viwanda vya kusindika pamba kuhakikisha vinadumisha bei nzuri ya pamba huku akibainisha kuwa bei ndogo iliwakatisha tamaa wakulima wengi siku za nyuma.

Gavana wa Busia Paul Otuoma alisema kuwa kaunti hiyo ndiyo inayozalisha pamba bora zaidi nchini huku Sh20 milioni zikitengwa kurekebisha vyama vya ushirika vinavyolenga zaidi ya ekari 3,000 za ardhi kwa uzalishaji wa pamba katika kaunti hiyo.

Otuoma alisema sekta ya pamba ina uwezo wa kubuni nafasi za kazi 1,000 na kuzalisha Sh12 milioni kwa mwaka akiahidi kufufua sekta ya pamba katika kaunti ya mpakani.

“Hatutaki kurudia makosa yale yale yaliyofanywa hapo awali, kama kaunti tunalenga kutumia zaidi ya ekari 3,000 katika kilimo cha pamba. Pia tutawashirikisha vijana walio na ujuzi wa kutengeneza bidhaa kutoka kwa pamba katika bustani ya Busia viwanda ili kukuza vijana na viwanda vya humu nchini,” alisema Otuoma.

Naye Mjumbe wa Kamati ya Utendaji ya Kata ya Kilimo, Mifugo, Uvuvi, Mabadiliko ya Tabianchi na Uchumi wa Bluu, George Mukok alisema wakulima wanasuasua kupanda kutokana na bei ya juu ya mbegu hizo zinazogharimu kilo 3,500.

“Busia inatamani kuwa na uhakika wa chakula na kupitia mashamba mahiri tutapata mafuta mengine ya kula.” Alisema Mukok.

Mkutano huo uliwaleta pamoja washikadau kutoka Rivatex, Mamlaka ya Kilimo na Chakula (AFA) na viwanda vya nguo vya Thika, Benki ya ushirika na serikali ya kitaifa miongoni mwa mengine.