Ndani ya mpango wa kambi ya Bonde la Ziwa kubadilisha uchumi wa eneo hilo

Kaunti za Kanda ya Ziwa za Kiuchumi zimebuni mpango kabambe ambao ukitekelezwa utachochea ustawi wa kiuchumi wa kaunti zake 14.

Hatua hiyo ni sehemu ya mkakati mpana zaidi wa kubadilisha kaunti za Magharibi mwa Kenya kuwa kitovu cha kibiashara na kitovu cha biashara ya nchi hiyo na mataifa jirani.

Imechochewa na nia njema ya kisiasa iliyoboreshwa kutoka kwa kaunti nyingi kati ya 14 zinazounda Kambi ya Kiuchumi Kanda ya Ziwa (LREB)eneo hilo linaweza kuongozwa kwa siku angavu zaidi ikiwa miradi iliyopangwa na kambi hiyo itatimia.

Kambi hii inaleta pamoja kaunti 14 ndani ya Bonde la Ziwa Victoria, ambazo ni Bomet, Bungoma, Busia, Homa Bay, Kakamega, Kericho, Kisii, Kisumu, Migori, Nandi, Nyamira, Siaya, Trans Nzoia, na Vihiga kwa lengo la matumizi endelevu ya rasilimali za pamoja.

Huku kaunti binafsi zikifuatilia miradi ya mamilioni kadhaa kwa ushirikiano na washirika ikiwa ni pamoja na serikali ya kitaifa, LREB pia inafuatilia kwa haraka miradi kadhaa inayopendekezwa kuboresha mwelekeo wa kiuchumi wa eneo hilo.

Haya yalijitokeza wakati wa mkutano wa 11 wa LREB uliofanyika Migori ambapo kambi hiyo ilijitolea kutekeleza miradi ya kilimo, afya, uchumi wa bluu na mabadiliko ya hali ya hewa ili kubadilisha uchumi wao.

Magavana kutoka jumuiya hiyo waliazimia kufanya kazi pamoja ili kuhakikisha kwamba wanabadilisha hali ya kiuchumi ya eneo hilo. Mpango huo unalenga kufufua sekta ya sukari, kukabiliana na mabadiliko ya hali ya hewa na kuimarisha umoja huo.

Miongoni mwa sekta ambazo magavana waliweka wazi mipango ya kuendeleza ni pamoja na sekta ya sukari hilo limekuwa likipiga magoti licha ya uwezo mkubwa ulionao wa kukuza uchumi wa mkoa huo.

Katika mawasilisho ya pamoja ya kaunti washirika, kambi hiyo imeazimia kuanza uwekezaji mkubwa katika sekta hiyo na kushinikiza kuongezeka kwa matumizi ya bidhaa ndogo kutoka kwa sekta hiyo. Kama sehemu ya juhudi zao za kufufua sekta hiyo, kambi hiyo imeahidi kuwekeza katika eneo la viwanda shirikishi katika eneo hilo ambalo limeegemea sekta ya sukari.

Jumuiya hiyo pia imeazimia kushinikiza kuanzishwa kwa kiwanda cha sukari kinachomilikiwa na umma ili kuagiza na kusambaza sukari katika hali tu ambapo kuna upungufu. Magavana kutoka jumuiya hiyo pia wana nia ya kuhakikisha kuwa serikali inawabinafsisha wachimbaji wanaomilikiwa na serikali katika eneo hilo ambao hawafikii matarajio yao na wamekuwa wakihangaika kusaga.

Katika eneo hili, wakulima wengi kutoka Kisumu, Migori, Homa Bay, Nandi, Bungoma, Busia na Kakamega wametupilia mbali kilimo cha miwa kutokana na masaibu ambayo sekta hiyo imekuwa ikikumbana nayo.

Ekari chini ya miwa imegawanyika kwa kiasi kikubwa, ikishuka kutoka hekta 220,000 takriban miaka 10 iliyopita hadi chini ya 100,000 hivi sasa.

Uwezo wa wasagaji wa umma pia umeshuka kutoka uwezo wa kufunga tani 35,000 za miwa kwa siku hadi zaidi ya 3,000. Hali pia imekuwa mbaya zaidi kutokana na uhaba wa miwa kwa wasagaji wa umma.

“Tunaitaka serikali ya kitaifa kuzingatia sera za fedha na mikataba ya kibiashara ambayo inalinda sekta ya sukari ambayo ni mkakati wa kiuchumi. Sukari inapaswa kuainishwa kama chakula na si bidhaa,” ilisema LREB.

Katika sekta ya afya, kambi hiyo ilikubali kukumbatia mifumo ya afya inayoendeshwa na data kwa ajili ya kupanga na kudhibiti magonjwa.

Magavana hao wakiongozwa na mwenyekiti wa kambi hiyo Anyang’ Nyong’o mipango iliyojitolea kuunda mfumo wa huduma ya afya uliounganishwa ambapo vituo vyote katika Kanda ya Ziwa vimeunganishwa na kuweza kupata data kwa wakati halisi.

Kulingana na LREB, data ni muhimu katika mabadiliko ya huduma ya afya. “Tunashukuru kwamba data ni muhimu katika mabadiliko ya huduma ya afya hivyo haja ya kuanzisha mfumo jumuishi wa data za afya,” kambi hiyo ilisema.

Kipaumbele kingine muhimu kwa kambi hiyo ni kufufua uchumi wa bluu wa eneo hilo.

Kulingana na magavana Nyong’o (Kisumu), Simba Arati (Kisii), Ochillo Ayacko (Migori), Fernandes Barasa (Kakamega), Ken Lusaka (Bungoma) na James Orengo (Siaya), uchumi wa bluu wa eneo hilo unawasilisha rasilimali ambazo zinaweza kubadilisha maisha ya wakazi.